Đại học Tongduk muốn được quyền thuê giáo sư nhưng dư luận trái chiều. Điều này cũng dễ hiểu vì việc bổ nhiệm giáo sư ở trường đại học vẫn còn khá mới mẻ ở Việt Nam và thu hút nhiều sự quan tâm. Nhưng ở nước ngoài, chẳng hạn như Australia, các trường đại học đã xây dựng chính sách và tiêu chuẩn tuyển dụng giáo sư từ rất sớm. Trong bài viết này, tôi xin giới thiệu một số kinh nghiệm của Australia để tham khảo, hy vọng sẽ góp phần nâng cao khả năng hội nhập quốc tế của ngành giáo dục nước ta.
Bạn Đang Xem: GS Nguyễn Văn Tuấn: ‘Giáo sư là chức vụ, chứ không phải phẩm hàm’
Các trường đại học ở Úc có 4 học hàm: Giảng viên, Giảng viên cao cấp, Phó giáo sư và Giáo sư. Nhưng ở các trường đại học Mỹ, có ba loại chức danh giáo sư: phó giáo sư, phó giáo sư và giáo sư. Từ trợ lý giáo sư rất khó dịch sang tiếng Việt, vì tuy gọi là “trợ lý giáo sư” nhưng người có chức danh này không phải là trợ lý của bất kỳ ai, mà đã là một nhà nghiên cứu độc lập rồi. Trong cả hai hệ thống, giáo sư là chức danh cao nhất trong hệ thống đại học. Ở Úc và Mỹ, giáo sư là một chức vụ chứ không phải chức danh hay chức danh như cách hiểu ở Việt Nam.
Khác với Việt Nam chỉ có các tiêu chí chung chung, các trường đại học ở Úc và Mỹ đề cao việc xếp hạng dựa trên thứ hạng và các tiêu chí cụ thể, rất khác nhau. Trong bài viết này, tôi sẽ chỉ thảo luận về các thuật ngữ phó giáo sư và giáo sư, và gọi chúng là “giáo sư”.
Bà Nguyễn Văn Duẩn (phải) trao đổi với Phó Lãnh sự Hoa Kỳ tại Việt Nam.
Quy trình
Nói chung, quy trình tiếp cận cộng đồng rất đơn giản và tuân theo một nguyên tắc cơ bản của hoạt động khoa học, đó là đánh giá ngang hàng. Có thể tóm tắt qua 3 bước chính, đầu tiên là nộp hồ sơ (nộp hồ sơ xét thăng hạng), sau đó là xét duyệt và cuối cùng là phỏng vấn các ứng viên.
Các ứng viên phải chuẩn bị đơn xin thăng chức. Trong ứng dụng này, ứng viên phải chứng minh cụ thể thành tích khoa học của mình theo các tiêu chí trên. Cụ thể, điều này có nghĩa là trình bày dữ liệu, biểu đồ và phân tích để thuyết phục hội đồng giảng viên rằng ứng viên đáp ứng các tiêu chí để được giảng dạy. Điều rất quan trọng đối với một ứng cử viên là thể hiện mình tương đương với ai trên thế giới. Nếu một ứng viên xin thăng chức giáo sư, anh ta phải chứng minh rằng anh ta tương đương với một giáo sư được thế giới công nhận.
Đơn đăng ký được xem xét trên hai phương diện: cá nhân và trường đại học. Về phía cá nhân, thí sinh có quyền lựa chọn 4 phản biện cho hồ sơ của mình và Nhà trường có trách nhiệm gửi hồ sơ cho 4 phản biện này. Bốn người này có thể là đồng nghiệp của ứng viên, hoặc người nước ngoài hoặc người ngoài trường. Về phía các trường đại học, họ cũng cử 4-6 người phản biện do trường chọn. Dựa vào danh sách này, hội đồng khoa sẽ chọn ra 2 hoặc 3 người để xét duyệt hồ sơ. Các ứng viên không biết hội đồng sẽ chọn ai trong danh sách. Trong hầu hết các trường hợp, các ủy ban chỉ chọn các nhà khoa học bên ngoài trường và một số nhà khoa học nước ngoài, và hiếm khi chọn các nhà khoa học trong trường.
Xem Thêm: 1 tạ bằng bao nhiêu kg, tấn, yến, gam? 1 tạ kg
Mỗi người đánh giá sẽ viết báo cáo đánh giá ứng viên theo các tiêu chí do Trường cung cấp (Nghiên cứu, Giảng dạy, Lãnh đạo, Phục vụ) và các tiêu chí (Trung bình, Tốt, Xuất sắc, Xuất sắc). Các trường đại học yêu cầu người đánh giá chỉ ra một trong những điểm chính về việc ứng viên tương đương với ai trong lĩnh vực thế giới (tức là giáo sư nào, tên, địa điểm, địa chỉ). Đây là cách các trường muốn kiểm tra và so sánh hơn nữa thành tích khoa học của ứng viên. Ở phần cuối của báo cáo đánh giá ngang hàng, hội đồng giảng viên yêu cầu những người đánh giá xếp hạng ứng viên trên thế giới (chuyên nghiệp): top 1%, 5%, 10% hoặc 20%.
Sau khi nhận được các báo cáo này, các ứng viên sẽ được phỏng vấn bởi Hội đồng khoa. Sau cuộc phỏng vấn, họ viết một đề xuất cho hiệu trưởng trường đại học và chính thức công bố kết quả. Nếu không đủ điều kiện (không được thăng hạng) thí sinh có quyền khiếu nại và yêu cầu đánh giá lại. Trong trường hợp (hiếm gặp) này, hội đồng giảng viên sẽ giới thiệu đơn đăng ký của ứng viên đến một hội đồng khác, đây thực sự là một ủy ban học thuật mới để xem xét đơn đăng ký.
Nâng cao
Xem Thêm : Soạn bài Sự phát triển của từ vựng – Lớp 9
Ở Australia, có hai bậc thăng tiến giáo sư đại học: nghiên cứu khoa học (research) và giảng dạy (teaching). Ứng viên phải chọn vị trí mà họ muốn được thăng chức. Ví dụ, công việc của ứng viên chủ yếu là nghiên cứu khoa học, ít giảng dạy nên chỉ có thể chọn nghiên cứu, nếu ứng viên chọn xét thăng hạng là giảng dạy thì chắc chắn không đủ tiêu chuẩn để xét thăng chức danh giáo sư.
Điều kiện
Dù là nghiên cứu hay giảng dạy, ứng viên sẽ được xem xét theo 4 tiêu chí: kết quả nghiên cứu, khả năng lãnh đạo, giảng dạy và dịch vụ (service). Tất nhiên, nếu ứng viên chọn hạng mục Nghiên cứu, Hội đồng Khoa sẽ dành trọng số cho tiêu chí Nghiên cứu hơn là 3 tiêu chí còn lại. Tương tự như vậy, nếu một ứng viên chọn một vị trí giảng dạy, hội đồng khoa phải xem xét kết quả nghiên cứu của ứng viên bên cạnh kết quả giảng dạy, chứ không chỉ là một tiêu chí.
Điều này có nghĩa là các giáo sư phải đáp ứng cả 4 tiêu chí, nhưng các tiêu chí là khác nhau đối với từng ứng viên thăng hạng, không có ngoại lệ. Không phải cứ công bố một số công trình lớn là nghiễm nhiên được phong giáo sư. Ở Úc và Mỹ, tôi biết nhiều bạn trẻ có công trình trên các tạp chí nổi tiếng như Science, Nature, Cell, v.v.. nhưng chưa được phong giáo sư. Điều này cũng dễ hiểu, bởi để được phong Giáo sư, các ứng viên phải đáp ứng đủ 4 tiêu chí do họ lựa chọn.
Nghiên cứu khoa học ở đây bao gồm số lượng và chất lượng của nghiên cứu đăng trên tạp chí quốc tế. Ngoài ra, bằng sáng chế cũng được bao gồm trong tiêu chuẩn này. Hội đồng giảng viên dựa trên các số liệu như hệ số ảnh hưởng của tạp chí, nếu và chỉ số h của một ứng viên cá nhân (còn được gọi là chỉ số Hirsch hoặc chỉ số h). Không có con số IF cụ thể để đánh giá chất lượng, vì IF dựa quá nhiều vào khoa học, nhưng nhìn chung bảng chỉ tập trung vào các bài báo đăng trên các tạp chí hàng đầu, tốt nhất trong ngành. Chỉ số h rất quan trọng vì nó phần nào tạo nên hoặc phá vỡ một ứng cử viên. Các trường đại học lớn có uy tín của Hoa Kỳ thường yêu cầu ứng viên phải có chỉ số h ít nhất là 15 (thường là 20) để được thăng chức giáo sư.
Không có ngưỡng cụ thể cho việc thúc đẩy bằng sáng chế, nhưng Ủy ban Giáo dục chú ý đến nghiên cứu làm thay đổi hướng của các ngành học và mở ra những hướng đi mới cho ngành. Nghiên cứu khoa học, kết quả nghiên cứu được ứng dụng rộng rãi và mang lại lợi ích cho bệnh nhân và cộng đồng.
Xem Thêm: 7 tình huống nói dối nên khuyến khích
Ngoài ra, số lượng công việc mà ứng viên đảm nhận và số tiền tài trợ mà ứng viên nhận được từ nhiều nguồn khác nhau cũng được coi là các chỉ số về kết quả nghiên cứu. Theo quy ước bất thành văn, ở cấp độ giáo sư (khoa học thực nghiệm), ứng viên phải thu được phí nghiên cứu vượt quá 2 triệu USD.
Việc giảng dạy và cố vấn là thước đo số lượng các khóa học mà một ứng viên đã thiết kế và giảng dạy. Ứng viên phải báo cáo chi tiết về số lượng học sinh, xếp loại học sinh và kết quả giảng dạy. Tôi đã từng chứng kiến một ứng viên mang băng video và DVD thể hiện khả năng giảng dạy của mình để hội đồng khoa xem xét.
Đối với ứng viên chọn nghiên cứu, giảng dạy là số lượng nghiên cứu sinh thạc sĩ, tiến sĩ mà họ đã hướng dẫn thành công. Những sinh viên này hiện đang ở đâu, họ đang làm gì và họ đã đạt được những gì trong sự nghiệp của mình? Ngoài ra, các ứng viên phải mô tả số lượng nghiên cứu sinh sau tiến sĩ (postdocs) đã đến “đăng ký” để làm việc trong nhóm của họ và sự nghiệp của những postdocs này như thế nào. Trong phần này, bạn cũng có thể viết về các khóa học ngắn hạn hoặc hội thảo giáo dục mà bạn đã tham dự cho đồng nghiệp.
Lãnh đạo không phải là lãnh đạo điều hành, mà là lãnh đạo trong một lĩnh vực nghiên cứu. Tiêu chuẩn không có thước đo cụ thể, nhưng những “tín hiệu” sau đây được coi là phù hợp với “lãnh đạo”: lời mời viết xã luận, đánh giá, đánh giá, lời mời đánh giá), lời mời phát biểu tại một hội nghị quốc tế lớn (còn gọi là bài giảng được mời, bài phát biểu chính)…) được ban tổ chức tài trợ toàn bộ kinh phí, được mời tham gia soạn thảo kế hoạch khoa học của cuộc họp và làm chủ tọa cuộc họp…
Phục vụ ở đây là phục vụ nghề nghiệp và cộng đồng. Các ủy ban thường xem xét các đóng góp cho tạp chí khoa học ở cấp độ người phản biện, người phản biện (người phản biện hay người phản biện), hoặc cao hơn, được mời phục vụ trong ban biên tập của tạp chí trở lên. Từng là tổng biên tập và phó tổng biên tập các tạp chí khoa học quốc tế. Dịch vụ trong các xã hội khoa học cũng được coi là một chỉ số quan trọng. Ngoài ra, còn có Hội đồng xét đóng góp hồ sơ xin cấp học bổng, tham gia xét luận án tiến sĩ của các trường đại học nước ngoài, tham gia xét hồ sơ đề bạt của đồng nghiệp nước ngoài. Đây là những “mục tiêu” được coi là cống hiến và phục vụ cho nghề nghiệp.
Hội đồng cũng xem xét việc phục vụ cộng đồng thông qua các bài báo trên phương tiện truyền thông đại chúng, các bài báo trên tạp chí khoa học phổ thông, các bài bình luận có liên quan đến xã hội hoặc các khuyến nghị cho công chúng. nước.
Xem Thêm : Điểm chuẩn Học viện Cảnh sát Nhân dân năm 2021
Chuẩn
Mỗi tiêu chí được đánh giá theo 4 tiêu chuẩn sau: trung bình, trên trung bình, xuất sắc, xuất sắc. Trung bình có nghĩa là mức đóng góp ở mức dự kiến cho vị trí hiện tại, tức là nằm trong top 50%. Trên mức trung bình là đóng góp trên mức mong đợi cho danh hiệu hiện tại, nằm trong top 30% theo xếp hạng. Nổi bật là đóng góp vào top 10% của vị trí hiện tại. Nổi bật không kém là đóng góp đã mang lại tên tuổi cho trường, nằm trong “top 5%” các chuyên ngành đào tạo.
Do đó, nếu ứng viên chọn hạng mục thăng tiến là Nghiên cứu, Hội đồng khoa yêu cầu ứng viên đó phải thể hiện sự xuất sắc, xuất sắc trong nghiên cứu và các tiêu chuẩn trên trung bình về lãnh đạo, giảng dạy và phục vụ. Nếu ứng viên chọn hạng mục thăng tiến Giảng dạy, họ phải đáp ứng tiêu chuẩn Giảng dạy Xuất sắc hoặc cao hơn, ngoại trừ tiêu chuẩn Nghiên cứu, Lãnh đạo và Dịch vụ là trung bình hoặc trên trung bình.
Xem Thêm: Bộ Mẫu Thông Báo Tiếng Anh Thông Dụng Nhất
Trải nghiệm Việt Nam
So sánh các tiêu chuẩn, quy chuẩn này với Việt Nam, tôi thấy Bộ GD-ĐT cũng cố chạy theo các tiêu chuẩn của nước ngoài, nhưng… chẳng giống ai. Các tiêu chí, tiêu chuẩn mới công bố không phân biệt thăng hạng (giảng dạy và nghiên cứu). Ngoài ra, các tiêu chuẩn rất phức tạp, máy móc, phương pháp tính toán rất không khoa học. Tiếng Anh chuẩn có thể là cần thiết, nhưng tôi thấy nó mơ hồ vì khó định nghĩa “giao tiếp” là gì.
Qua những điều trên, tôi nghĩ có một số kinh nghiệm và bài học có thể tham khảo ở Việt Nam:
Một là chia ngạch thăng cấp. Ở nước ta có nhiều người nhiệm vụ chính là giảng dạy, việc phong hàm giáo sư cho những người này không nên dựa trên tiêu chuẩn liên quan đến nghiên cứu khoa học. Vì vậy nên có tiêu chuẩn cho những người chuyên giảng dạy, nghiên cứu, thậm chí làm dịch vụ. Nếu ai đó không giảng dạy, nghiên cứu khoa học nhưng có thành tích phục vụ, quản lý thì chúng ta cũng nên có cơ chế ghi nhận những đóng góp của họ. Có người ở UNSW (Úc) là chính trị gia, nhưng vì có nhiều đóng góp cho sức khỏe cộng đồng nên cũng được phong hàm giáo sư y khoa.
thứ hai là không nên có tiêu chuẩn cứng dưới dạng trọng lượng và thước đo. Trái ngược với tiêu chuẩn thăng tiến học hàm trong nước dựa trên điểm bài viết, ở nước ngoài, người ta không cho điểm cụ thể mà chỉ đánh giá nửa vời, nửa chất lượng. Về mặt định lượng, họ xem xét hệ số tác động của tạp chí, chỉ số trích dẫn của các bài báo khoa học đã công bố và đặc biệt là chỉ số h của ứng viên. Họ không chỉ định có bao nhiêu bài viết để được thăng hạng. Số liệu chỉ dành cho mục đích thông tin và cũng đánh giá số lượng bài báo được mời đóng góp hoặc trình bày tại các hội nghị quốc tế do nhà tài trợ mời và trả tiền.
thứ ba là tận dụng tối đa hệ thống đánh giá ngang hàng. Không giống như một số quốc gia nơi bình duyệt được thực hiện bằng cách bỏ phiếu kín, nhiều trường học ở Úc và Hoa Kỳ sử dụng hệ thống bình duyệt ngang hàng. Ý tưởng đằng sau cách tiếp cận này là chỉ những đồng nghiệp cùng ngành với ứng viên mới là người đánh giá chính xác nhất thành tích và danh tiếng của ứng viên. Ngoài ra, việc có đồng nghiệp trong và ngoài đánh giá cũng đảm bảo tính khách quan trong quá trình thăng tiến.
thứ tư là tính minh bạch. Tất cả các chi tiết về quy trình thăng chức và tiêu chí cho từng vị trí có thể được tìm thấy trên Internet. Ngoài ra, danh sách những người được phỏng vấn và các lĩnh vực nghiên cứu nên được tiết lộ trước cho ứng viên. Việc lựa chọn thành phần hội đồng phỏng vấn cần đảm bảo bình đẳng giới, khoa học và phi khoa học, trong và ngoài nhà trường… Tính minh bạch còn thể hiện ở quy định thí sinh có quyền xem báo cáo bình đẳng. Ngoài ra, phải có cơ chế để ứng viên “khiếu nại” nếu hồ sơ đề bạt không thành công.
Tất nhiên, hoàn cảnh thực tế ở Việt Nam không thể áp dụng tiêu chuẩn Âu Mỹ để phong hàm giáo sư, nhưng tôi nghĩ có thể dựa vào tiêu chuẩn quốc tế để làm bước đầu trong quá trình hội nhập, quốc tế hóa. Cần phải thay đổi quan niệm rằng chức vụ giáo sư là một vị trí chứ không phải là một chức danh. Trong đó, chức vụ này gắn liền với trường đại học, vì vậy nên trao quyền cho trường đại học bổ nhiệm giáo sư. Vấn đề là tạo ra một quy trình minh bạch và công bằng chứ không phải các thủ tục và tiêu chuẩn rườm rà như những quy trình khác. Bộ Giáo dục và Đào tạo có thể đưa ra quy trình để các trường đại học tuân theo, nhưng không nên can thiệp vào việc bổ nhiệm.
Nguyễn Văn TuấnGiáo sư Y khoa, Đại học New South Wales, Australia
- Trường đại học bổ nhiệm giáo sư vào khoa
- Không tự ý công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư
Nguồn: https://anhvufood.vn
Danh mục: Giáo Dục
